Britse inflatie vertraagd, versneld en teleurgesteld

De gegevens over de consumentenprijzen in het VK waren een allegaartje, maar we zien op dit vlak voldoende ruimte voor positieve verrassingen in de niet zo verre toekomst.

Woensdag publiceerde het Britse Office for National Statistics (ONS) zijn veel bekeken consumentenprijsindex (CPI), die al bijna twee jaar in de voorhoede van veel experts staat. Hoewel snel stijgende prijzen consumenten en bedrijven in een groot deel van de wereld het afgelopen jaar hebben geteisterd, is Groot-Brittannië misschien wel het hardst getroffen. En in april leek dat zo door te gaan, toen de totale inflatie vertraagde – maar niet zoveel als voorspeld – en de kerninflatie zelfs versnelde. Zoals te verwachten was, leidden de gegevens tot veel voorspellingen van toekomstige hogere tarieven, oproepen tot meer overheidsingrijpen om de prijzen in toom te houden – en een algemene verdieping van de malaise. Deze gegevens zijn niet erg mooi. Maar naar onze mening, hoewel het tijd kan kosten om zich te ontwikkelen, is er vanaf hier voldoende ruimte voor positieve verrassingen op de Britse prijzen.

De algemene CPI van april in het VK vertraagde enorm – van 10,1% j/j in maart tot 8,7% in april, -2,4 procentpunten onder de piek van oktober 2022.^[i] Maar dit ogenschijnlijk grote pluspunt werd getemperd door het feit dat bijna elke waarnemer wist dat er een scherpe verbetering op komst was – grotendeels gekoppeld aan energieprijzen. Zoals we hebben besproken, heeft de Britse regering twee concurrerende prijsplafonds voor huishoudens. Energieregulator Ofgem heeft de energieprijzen voor huishoudens al lang afgetopt, momenteel op £ 3.280 per jaar tot eind juni. Maar het gemiddelde huishouden betaalt dat niet, aangezien de energieprijsgarantie (EPG, onthuld in oktober 2022) van de Britse overheid de prijzen verlaagt, momenteel £ 2.500 per jaar. Hoe dan ook, een snelle daling van de energieprijzen wereldwijd betekent dat de Britse regering deze limieten dit jaar niet hoefde op te heffen – in tegenstelling tot 2022. Vandaar dat de jaar-op-jaar energie-inflatie van huishoudens dramatisch vertraagde (van 85,6% op jaarbasis in maart tot 24,3% in april).^[ii]

Bovendien, zelfs de grote vertraging van vorige maand miste prognoses. Analisten hadden verwacht dat de prijzen in april zouden vertragen tot 8,2% j/j. Slechts een paar weken geleden zei de Bank of England dat ze 8,4% verwachtte.^[iii] Waarom de misser? Veel bekende voedselprijzen blijven hoog en stijgen met 19,0% op jaarbasis, een microscopische vertraging ten opzichte van de 19,1% in maart. Maar zelfs daarbuiten, kernprijzen – die voedsel, energie, alcohol en tabak uitsluiten – eigenlijk versneld van 6,2% j/j naar 6,8%, terwijl de dienstenprijzen stegen, het hoogste percentage sinds maart 1992. Maand-op-maand stegen de Britse prijzen met een snelle 1,2% m/m in april, hoewel de ONS dat deed wijs erop dat het (hete) maandtarief de helft van april 2022 was.

Toen ze deze weliswaar niet geweldige gegevens zagen, gingen experts onmiddellijk over tot meer renteverhogingen en riepen ze zelfs op tot mogelijke druk van de overheid op bedrijven om de prijzen te verlagen. Maar voordat u die paden bewandelt, kan het de moeite waard zijn om enkele mogelijke verzachtende factoren te overwegen.

Voor energie zullen prijsplafonds veranderen. Deze maatregelen kunnen—kunnen-hebben beperkte stijgende prijseffecten op de weg naar boven. Maar ze hebben schijnbaar vertraagde hulp op weg naar beneden. Ofgem zal donderdag een nieuwe – zeer waarschijnlijk lagere – prijsplafond aankondigen, die in juli van kracht wordt. De EPG staat op het programma opstaan van £ 2.500 naar £ 3.000 tegelijkertijd, wat suggereert dat het prijsplafond deze zomer zal veranderen, waarschijnlijk naar een lager, door Ofgem vastgesteld tarief dan consumenten momenteel betalen. Hoewel dit systeem behoorlijk inefficiënt is, suggereert het naar onze mening wel dat de daling van de groothandelsprijs geleidelijk aan zijn weg naar de consument zal vinden. In ieder geval vinden we het een beetje ironisch dat sommigen oproepen tot overheidsmaatregelen om de prijzen te verlagen, terwijl er voldoende – en algemeen aanvaard – bewijs is dat dit hun achteruitgang in andere industrieën vertraagt. Dit, mensen, is de paradox van prijsplafonds: ze houden de kosten vaak hoog.

De snelle stijging van de voedselprijzen voegde meer dan 2 procentpunt toe aan de jaar-op-jaar inflatie, en de stijging met 1,4% m/m voegde 0,2 procentpunt toe op maandbasis.^[iv] Maar zoals we hier vorige maand opmerkten, is een groot deel hiervan waarschijnlijk gekoppeld aan langetermijncontracten die vorig jaar tijdens het hoogtepunt van de angst voor tekorten zijn opgesloten, evenals aan kortetermijndruk zoals de vogelgriep. Naarmate deze voorbijgaan, zou er verbetering moeten volgen. Hoe dan ook, er is weinig kans dat een renteverhoging door de Bank of England veel zal helpen.

Evenzo zou een tariefverhoging de dubbelcijferige stijging van de mobiele telefoon- en breedbandrekeningen van veel Britse consumenten niet ongedaan maken, waardoor de communicatieprijzen in april met 8,0% m/m (7,9% j/j) omhoog gingen – de snelst stijgende categorie op op maandbasis.^[v] De inflatie die telecombedrijven gebruikten om prijzen vast te stellen, was 10,5% j/j in december 2022, dus veel consumenten zien de kosten voor deze diensten dit jaar in de buurt van 14% stijgen.^[vi] Dat is geen geweldig nieuws. Maar deze toevoeging van 0,2 procentpunt aan de CPI-stijging van 1,2% op maandbasis is een eenmalige impact.

Met alle negativiteit en voortdurende ongerustheid over de prijzen in het VK, zal er waarschijnlijk niet veel verbetering nodig zijn om de markten positief te verrassen. Naarmate het jaar vordert en de energieprijsplafonds opnieuw worden ingesteld, zou dat enige verlichting moeten geven. De uiteindelijke versoepeling van de voedselprijzen zou meer moeten toevoegen, en eenmalige zaken zoals een piek in de tarieven voor breedband en mobiele abonnementen zouden weg moeten vallen. Het zal enige tijd duren voordat dit de hoge totale inflatiecijfers kan doen dalen. Maar gezien de donkere vooruitzichten die velen hebben voor het VK en met name voor de prijzen, zou zelfs een geleidelijke afkoeling een positieve verrassing moeten zijn, net zoals de ongeziene en ondergewaardeerde verbeteringen sinds afgelopen herfst.